Güneydoğu Anadolu’nun kadim şehirlerinden biri olan Hilvan, Şanlıurfa’nın kuzeyinde yer alan tarihî ve kültürel açıdan zengin bir ilçedir. Verimli toprakları, geleneksel yaşam tarzı ve sakin atmosferiyle dikkat çeken Hilvan, hem doğayla baş başa kalmak isteyenler hem de yöresel kültürü yakından tanımak isteyenler için ideal bir rotadır. İlçe, Fırat Nehri’ne olan yakınlığı sayesinde tarım ve hayvancılık açısından da önemlidir.
Hilvan, tarihi geçmişiyle de merak uyandırır. Bölgede yapılan arkeolojik araştırmalar, yerleşimin çok eski çağlara dayandığını göstermektedir. Geleneksel mimariyle bezenmiş köyleri, halk arasında anlatılan efsaneleri ve kültürel etkinlikleri ile Hilvan, Şanlıurfa’nın fazla keşfedilmemiş ancak keşfetmeye değer köşelerinden biridir. Sessizliği, doğallığı ve özgün yapısıyla ziyaretçilerine samimi bir deneyim olur.
1. Neval-i Çori
Nevalı Çori, Şanlıurfa'nın Hilvan ilçesine bağlı Kantara Köyü yakınlarında yer alan, Anadolu’nun en eski yerleşim alanlarından biridir. Arkeolojik kazılar, 1983 yılında Şanlıurfa Müzesi Başkanlığında, Heidelberg Üniversitesi’nden Prof. Dr. Harald Hauptmann danışmanlığında başlamış ve 1991 yılında sona ermiştir. Kazılar sonucunda yerleşimin Akeramik Neolitik (çanak çömleksiz), Kalkolitik ve İlk Tunç Çağı’na ait katmanlar içerdiği tespit edilmiştir. Bu yönüyle Nevalı Çori, yalnızca Anadolu değil, tüm Yakın Doğu tarihine ışık tutan çok önemli bir yerleşmedir.
Yerleşim yeri, kireçtaşından oluşan bir tepenin eteğinde, yaklaşık 100 metre uzunluğunda ve 50 metre genişliğindeki bir terasın üzerine kurulmuştur. Bu teras, kurumuş iki dere yatağı ile çevrilidir. Yapılan kazılarda, T biçimli dikili taşlarla inşa edilmiş tapınak benzeri bir yapı gün yüzüne çıkarılmıştır. Bu taşların üzerindeki kabartmalar, insan ve hayvan figürleri, dönemin inanç dünyası hakkında önemli ipuçları sunar. Göbeklitepe ile benzerlik gösteren bu yapılar, bölgedeki ilk dinsel mimari örnekler arasında yer alır.
2. İnik Mağaraları
İnik Mağaraları, Şanlıurfa’nın Hilvan ilçesine bağlı Kırbaşı Mahallesi yakınlarında yer alan doğal ve tarihi bir yapıdır. İnik Mağaraları Hilvan ilçesinde görülmesi gereken tarihi yerler arasındadır.
3. Özveren Köyü
Özveren Mahallesi’nde yer alan tarihi kale kalıntıları ve burç yapıları, bölgenin geçmişine dair izler taşımaktadır. Bu yapılar, günümüzde harabe durumda olsa da, mimari özellikleriyle dikkat çekmektedir.
Kale kalıntıları, yüksek bir noktaya inşa edilmiş olup, çevreye hakim bir konumdadır. Bu durum, yapının savunma amacıyla kullanıldığını düşündürmektedir.
