Fırat Nehri’nin kıyısında sakince uzanan Halfeti, Şanlıurfa’nın gizli kalmış cennetlerinden biridir. Geçmişi binlerce yıl öncesine uzanan bu yerleşim, hem tarihi dokusuyla hem de doğayla iç içe görüntüsüyle dikkat çeker. Birecik Barajı’nın yapımıyla birlikte sular altında kalan eski yerleşim alanları, Halfeti’ye benzersiz bir kimlik kazandırmıştır. Batık minareler, taş evler ve kıyıya vuran tarihî yapılar, ziyaretçilere adeta başka bir dünyaya adım atmış hissi verir.
Halfeti’nin en büyüleyici yönlerinden biri, sakinliği ve kendine özgü atmosferidir. “Sakin Şehir” unvanına sahip olan bu kasaba, koşuşturmalı şehir hayatından uzaklaşmak isteyenler için ideal bir duraktır. Tekne turlarıyla keşfedilen koylar, doğa yürüyüşlerine elverişli vadiler ve yüzyıllardır ayakta kalan yapılar ile Halfeti; tarih, doğa ve huzuru bir arada yaşamak isteyen herkese kucak açar.
1. Eski Halfeti
Fırat Nehri kıyısında yer alan Eski Halfeti, geçmişi binlerce yıl öncesine dayanan yerleşim yerlerinden biridir. Birecik Barajı’nın yapımıyla birlikte büyük bölümü sular altında kalmış olsa da, taş sokakları ve yarı batık evleriyle büyüleyici bir atmosfere sahiptir. Halfeti’nin bu bölümü, mimari yapıları ve doğal güzellikleriyle ziyaretçileri kendine çeker. Tekne gezileriyle su seviyesinin altındaki yaşamı gözlemlemek mümkündür.
Dar sokakları, geleneksel taş evleri ve kayalara oyulmuş yapılarıyla Eski Halfeti, adeta zamanda yolculuk hissi uyandırır. Bölgenin sakin yapısı, yerli ve yabancı turistler için huzur dolu bir gezi deneyimi oluşturur. Fırat’ın sessizliğinde süzülen tekneler eşliğinde, geçmişle bugünün iç içe geçtiği bir yer olarak dikkat çeker. Suyun yüzeyinde kalan eski yapılar ise bu tarihi dokunun hala ayakta olduğunu kanıtlar niteliktedir.
2. Savaşan Köyü
Savaşan Köyü, Eski Halfeti gibi baraj sularının altında kısmen kalmış küçük bir yerleşimdir. Köyün en dikkat çekici yapısı, sadece minaresi görünen batık camidir. Bu görüntü, hem mistik hem de hüzünlü bir atmosfer yaratır. Köy, doğa ile iç içe konumlanmış olup geleneksel taş mimarisiyle dikkat çeker. Tarihi dokusunu büyük ölçüde koruyabilmiş nadir köylerden biridir.
Ziyaretçiler, bölgedeki doğal yaşamı, eski yapıları ve çevresindeki kaya mezarlarını keşfedebilir. Savaşan Köyü’nün sakin yapısı, ziyaretçilerine geçmişin izlerini takip etme fırsatı tanır. Aynı zamanda bölgedeki halkla sohbet etmek, onların anılarını dinlemek bu deneyimi daha anlamlı hale getirir. Halfeti tekne turlarının önemli duraklarından biri olması nedeniyle her yıl birçok kişi tarafından ziyaret edilmektedir.
3. Halfeti Gerdanı (Asma Köprü)
Halfeti Gerdanı olarak bilinen asma köprü, Yeni Halfeti ile Eski Halfeti’yi birbirine bağlayan yaya geçididir. Ahşap ve çelik malzemelerden yapılmış bu köprü, hem ulaşım hem de görsellik açısından dikkat çeken bir yapıdır. Nehrin iki yakasını birbirine bağlayan bu geçit, yürüyüş yapanlar ve fotoğraf çekmek isteyenler için ideal bir noktadır.
Köprü üzerinde yürürken Fırat Nehri’nin manzarası izlenebilir, çevredeki doğal güzellikler bütünsel bir şekilde algılanabilir. Gün batımında oluşan ışık oyunları, burayı özellikle akşam saatlerinde cazip hale getirir. Hem fotoğrafçılar hem de doğa severler için uğrak bir nokta olan Halfeti Gerdanı, aynı zamanda bölgenin yeni simgelerinden biri olma özelliğini taşır.
4. Halfeti Ulu Camii
1800’lü yıllarda inşa edilen Halfeti Ulu Camii, bölgedeki en önemli dini yapılar arasında yer alır. Caminin büyük bölümü Birecik Barajı’nın yapımı sonrası su altında kalmıştır. Ancak minaresi hala su yüzeyinde yükselmekte, bu da onu görsel olarak oldukça etkileyici bir yapıya dönüştürmektedir. Caminin kalan bölümleri teknelerle yakından incelenebilir.
Bu cami, tarihsel mimarisiyle İslam sanatının önemli örneklerinden biri olarak kabul edilir. Yıllar boyunca ibadethane olarak hizmet veren yapının, sadece fiziksel değil manevi olarak da halk üzerinde etkisi büyüktür. Halfeti’yi ziyaret eden birçok kişi, camiyi görmeden ayrılmamaktadır. Suya karşı dimdik duran minare, inancın ve geçmişin simgesi niteliğindedir.
5. Nuhrut (Gürkuyu) Kilisesi
Gürkuyu Köyü’nde bulunan Nuhrut Kilisesi, 5 ile 8. yüzyıllar arasında inşa edilmiş bir Bizans yapısıdır. Üç nefli bazilika planında tasarlanmış olan bu kilise, erken dönem Hristiyan mimarisinin önemli örneklerinden biridir. Zamanla kısmen harap olmuş olsa da yapının ana hatları hâlâ seçilebilir durumdadır.
Kilisenin bulunduğu alan doğal güzellikler açısından da zengindir. Bu nedenle hem tarih meraklıları hem de doğaseverler için cazip bir noktadır. Kilise çevresinde çeşitli kaya oyma yapılar ve mezar kalıntıları da yer almaktadır. Gürkuyu çevresi, sessizliği ve bozulmamış doğasıyla dikkat çekerken, Nuhrut Kilisesi bölgeye kültürel derinlik katan yapılardan biri olarak öne çıkar.
6. Değirmen Deresi
Değirmen Deresi, Halfeti çevresinde yer alan yaklaşık 2.5 kilometre uzunluğunda doğal bir vadidir. Kayalıklar arasında akan küçük dere, çevresindeki bitki örtüsü ve kuş sesleriyle huzurlu bir yürüyüş alanı oluşturur. Yürüyüş yolları boyunca antik kalıntılar ve geçmiş dönemlerden kalma su yolları görülebilir.
Vadinin çeşitli noktalarında küçük mağaralar ve taş yapılar bulunur. Doğal yaşamın iç içe geçtiği bu alan, keşif yapmayı sevenler için idealdir. Özellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında yapılan doğa yürüyüşleri bölgenin doğal güzelliklerini gözler önüne serer. Değirmen Deresi, hem tarihi kalıntılar hem de doğal sessizlik arayanlar için cazip bir uğrak noktasıdır.
7. Kantarma Hanı
Kantarma Hanı, Selçuklu dönemine ait olduğu düşünülen tarihi bir kervansaraydır. Halfeti’ye yakın bir konumda yer alan bu yapı, geçmişte tüccarların ve yolcuların konakladığı önemli bir durak olmuştur. Taş duvarları, kemerli yapısı ve avlusu ile tipik bir han mimarisine sahiptir.
Yıllar içinde harap olmuş olsa da duvar kalıntıları hala ayakta durmaktadır. Hanın bulunduğu alan, aynı zamanda eski kervan yollarının geçtiği bir noktada yer alır. Kantarma Hanı, tarihi ticaret yollarının izini sürenler için dikkate değer bir yapıdır. Günümüzde ziyaretçiler, bu yapının geçmişteki işlevini hayal ederek tarihî yolculuklarını derinleştirebilir.
