Konya’nın güneydoğusunda yer alan Çumra, tarihî ve kültürel dokusuyla dikkat çeken sakin bir Anadolu ilçesidir. Bereketli toprakları, sulama kanallarıyla şekillenen tarım arazileri ve yüzlerce yıllık geçmişiyle hem doğayla iç içe bir yaşam hem de keşfedilmeyi bekleyen bir tarih barındırır. Hititlerden Selçuklulara uzanan geniş bir tarih yelpazesine sahip olan ilçe, Konya Ovası’nın en verimli bölgelerinden biridir ve bu özelliğiyle tarım faaliyetlerinin merkezlerinden biri olmuştur.
Çumra aynı zamanda Konya’nın en eski yerleşim alanlarından biri olan Çatalhöyük’e ev sahipliği yapmaktadır. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan bu antik yerleşim, Neolitik döneme dair önemli bilgiler olur. İlçede hem arkeolojik zenginlikler hem de doğal güzellikler iç içe geçmiştir. Sakin atmosferi, geleneksel köy yaşantısını yansıtan mahalleleri ve tarih kokan mekânlarıyla Çumra, kültür meraklıları ve doğaseverler için ideal bir duraktır.
1. Çatalhöyük
Çatalhöyük, dünya tarihinin en eski ve en büyük Neolitik yerleşimlerinden biridir. Konya Ovası’nda yer alan bu antik kent, yaklaşık 9.000 yıl öncesine uzanan bir geçmişe sahiptir. Burada bulunan evler, çatılarından giriş yapılan, bitişik düzenli yapılar halinde inşa edilmiştir. Kazılarda ortaya çıkan freskler, heykeller ve ev eşyaları, o dönemdeki insanların günlük yaşamlarını, sanat anlayışlarını ve inanç sistemlerini anlamamıza imkân verir. Çatalhöyük, insanlık tarihine dair önemli ipuçları taşır ve arkeoloji biliminin gelişiminde kilit bir yere sahiptir.
Neolitik dönemde köklü bir yerleşim merkezi olarak varlığını sürdüren Çatalhöyük, sadece Türkiye’nin değil, dünyanın da kültürel mirası arasında yer alır. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde bulunan bölge, tarih ve arkeoloji tutkunlarının ilgisini çeker. Yerleşimin yapısı ve bulunan kalıntılar, erken tarım toplumlarının sosyal ve ekonomik yapıları hakkında önemli bilgiler verir. Bu özelliğiyle Çatalhöyük, medeniyetlerin doğuşuna dair eşsiz bir pencere açar.
2. Apa Barajı
Apa Barajı, Çumra’nın tarımsal üretimini destekleyen önemli bir yapıdır. Konya Ovası’nın verimli topraklarının sulanmasını sağlayan baraj, bölgedeki çiftçilere hayat verir. Su kaynaklarının kontrollü kullanımıyla ekilen ürünlerin verimi artar, böylece bölgenin ekonomik gelişimine katkıda bulunur. Baraj çevresinde oluşturulan yeşil alanlar, hem doğa hem de rekreasyon açısından önemli bir yer tutar.
Barajın etrafında yürüyüş yolları, piknik alanları ve dinlenme tesisleri bulunur. Ayrıca çeşitli kuş türlerinin göç yolu üzerinde yer alması, burayı kuş gözlemcileri için cazip hale getirir. Yaz aylarında bölge sakinleri için serinlemek ve doğayla iç içe olmak amacıyla tercih edilen bir mekân haline gelir. Apa Barajı, hem ekonomik hem de sosyal açıdan Çumra için değerli bir alan olarak öne çıkar.
3. Karamanoğlu İbrahimbey Camii (Büyük Camii)
Karamanoğlu İbrahimbey Camii (Büyük Camii), Konya'nın Çumra ilçesine bağlı İçeriçumra Mahallesi'nde, Konya yolu üzerinde yer almaktadır. Caminin yapım tarihi 1252 yılı olarak belirtilmektedir. Mimarı bilinmemekle birlikte yapı, tescilli eser statüsündedir. Giriş kapısında yer alan levhada caminin adı "Karamanoğlu İbrahim Bey Camii" olarak geçmektedir. Ayrıca "Karamanoğlu Vakıf Camii" ve "Paşa Camii" gibi farklı isimlerle de anılmaktadır.
Giriş kapısı üzerinde 1283 tarihli bir tamir kitabesi bulunmaktadır. Caminin ilk yapıldığında küçük bir yapı olduğu, zamanla yapılan ilavelerle bugünkü hâline geldiği bilinmektedir. Üst örtüsü başlangıçta düz toprak dam iken, 1929 yılında oluklu saç levha kaplı kırma çatı ile kaplanmıştır. Camii, 1954, 1960 ve 1985 yıllarında çeşitli onarımlar görmüştür. Girişteki Latin harfli kitabede “Karamanoğlu İbrahim Bey Camii Yapılış Tarihi 1252” yazılıdır, ancak bu kitabe caminin inşasına değil, onarımına aittir. Minarenin kaide kısmı korunmuş, üst bölümü ise 1940 yılından sonra yenilenmiştir. Cami, tarihi yapısıyla bölge kültüründe önemli bir yere sahiptir.
4. Tarihi İstasyon Binası – Çumra
Tarihi İstasyon Binası, Haydarpaşa-Bağdat demiryolunun yapımı kapsamında inşa edilmiştir. Demiryolunun yapımına 1894 yılında başlanmış, 1913 yılında tamamlanmıştır. Aynı yıl, bu hatta ilk tren geçmiştir ve bu istasyon binası Çumra’da yapılan ilk yapı olma özelliğini taşımaktadır.
İstasyon binası, yalnızca ulaşım açısından değil, aynı zamanda bölgenin tarihsel ve sosyo-kültürel gelişimi açısından da önemli bir yere sahiptir.
